4.06 Oszustwa inwestycyjne. Na co zwracać uwagę?

 

Oszustwo inwestycyjne to jedno z najczęściej pojawiających się w ostatnim czasie zagrożeń, które zorientowane jest na osoby korzystające z usług oferowanych na rynku finansowym. Z tej lekcji dowiesz się, na co zwracać uwagę i o czym warto wiedzieć.

 

Treść

• Czym jest oszustwo inwestycyjne?
• Przykładowy scenariusz oszustwa inwestycyjnego
• Jak rozpoznać oszustwo inwestycyjne?
• Raport o cyberprzestępczości autorstwa FBI
• Jak nie dać się oszukać?

 

Czym jest oszustwo inwestycyjne?

Oszustwo inwestycyjne to jedno z najczęściej pojawiających się w ostatnim czasie zagrożeń, które zorientowane jest na osoby korzystające z usług oferowanych na rynku finansowym. Zmaga się z nimi nie tylko sektor bankowy, ale również kryptowalutowy.

Polega ono na zmanipulowaniu ofiary przy użyciu socjotechniki i namówieniu jej do inwestycji (m.in. w akcje, obligacje, kryptowaluty czy rzadkie metale), która w rzeczywistości okazuje się oszustwem. W ciągu ostatnich lat ta metoda wyłudzania pieniędzy stała się bardzo popularna.

W większości przypadków oszuści działają w podobny sposób. Rozpowszechniają fałszywe strony internetowe za pomocą reklam umieszczanych w różnych mediach społecznościowych. Korzystają z atrakcyjnych grafik i obietnic bardzo wysokich zysków przy minimalnym wysiłku.

Często wykorzystują wizerunek znanych osób i firm, aby przekonać ludzi do swojej oferty. Gdy użytkownik wypełni formularz na stronie, w którym przekaże swoje dane kontaktowe, oszuści nawiązują z nim kontakt, oferując pomoc w całym procesie inwestycyjnym.

Doświadczeni oszuści umieją wywierać wpływ i manipulować, usypiają czujność użytkownika, a dodatkowo obiecują szybkie pomnożenie zysków z inwestycji. Niestety, ofiary zaślepione wizją błyskawicznego zarobku często dają się namówić na przesłanie pieniędzy, a w konsekwencji tracą swoje środki.

Marki, pod które najczęściej się podszywają oszuści

Przykładowy scenariusz oszustwa inwestycyjnego

1. Pojawienie się fałszywej reklamy w mediach społecznościowych;
2. Ofiara trafia na fałszywą stronę inwestycyjną i podaje swoje dane kontaktowe;
3. Fałszywy doradca kontaktuje się z ofiarą;
4. Doradca informuje o możliwości szybkiego i bezpiecznego zarobku, wykorzystuje socjotechnikę, aby przekonać ofiarę;
5. Ofiara otrzymuje dostęp do fałszywej strony, na której wyświetlane są nieprawdziwe informacje dotyczące jej inwestycji;
6. Ofiara dokonuje pierwszej wpłaty (zwykle równowartość 250 USD);
7. Fałszywy dashboard prezentuje nieprawdziwe dane obrazujące rzekome zyski ofiary;
8. Ofiara jest zachęcana do wpłaty kolejnych środków, często w formie kryptowalut przesyłanych przez giełdę;
9. Jeśli wpłata ma być dokonana za pośrednictwem giełdy, doradca pomaga w procesie założenia konta, jego weryfikacji, wpłaty i zakupu kryptowalut, często z wykorzystaniem oprogramowania takiego jak AnyDesk czy TeamViewer;
10. Po dokonaniu kolejnej wpłaty oszuści nadal próbują manipulować ofiarą;
11. W momencie, gdy ofiara chce wypłacić rzekomo zarobione środki, zostaje poinformowana o konieczności dokonania kolejnego depozytu, aby osiągnąć próg wypłaty lub w celu opłacenia podatku;
12. Żadne środki nie wracają do ofiary, która orientuje się, że została oszukana.

W trakcie całego procesu osoba udająca doradcę czy opiekuna nawiązuje częste kontakty z potencjalną ofiarą, stosując działania socjotechniczne w celu zyskania jej zaufania. Jeśli pojawiają się jakiekolwiek problemy z założeniem konta na platformie inwestycyjnej lub z wpłatą pieniędzy, oszust proponuje swoją pomoc, najczęściej przy użyciu tzw. zdalnych pulpitów, takich jak np. AnyDesk czy TeamViewer. 

Przekazanie dostępu do swojego urządzenia oszustom jest bardzo niebezpieczne, ponieważ nie tylko może to zostać wykorzystane przez nich do poprawy skuteczności swoich technik (poprzez zorientowanie się ile oszczędności posiada ofiara i jakie są jej możliwości inwestowania), ale także do samodzielnego zlecenia wypłaty z konta bankowego czy giełdowego. W efekcie poszkodowana osoba zostanie bez środków.

Sposób działania oszustów może być różny, modus operandi sprawców bardzo często się zmienia w zależności od konkretnego przypadku.

Sposoby przyciągania potencjalnych ofiar

• reklamy internetowe, m.in. na Facebooku;
• grupy w mediach społecznościowych czy komunikatorach, np. na
• Telegramie, Facebooku;
• inwestycje „reklamowane” przez popularne osoby;
• podszywanie się pod znane w branży kryptowalut osoby;
• podszywanie się pod pracowników giełd kryptowalutowych;
• aplikacje randkowe, np. Tinder;
• próba nawiązania kontaktu poprzez odpowiedzi na komentarze umieszczane są przez potencjalne ofiary pod filmikami dotyczącymi tematyki kryptowalut.

 

Jak rozpoznać oszustwo inwestycyjne?

• Gwarantowanie wysokich zysków przy minimalnym ryzyku. Pamiętaj, że inwestycje zawsze wiążą się z pewnym ryzykiem, a duże zyski wymagają zazwyczaj dużego nakładu pracy i czasu.
• Brak konkretnych informacji, unikanie podawania danych kontaktowych. Po rozmowie z „doradcą” nadal nie wszystko jest jasne. Jeśli firma inwestycyjna lub broker nie chce, lub nie jest w stanie udzielić jasnych informacji na temat danej inwestycji, to należy zachować ostrożność.
• Wymuszanie szybkich decyzji. Oszuści chcą, aby potencjalni inwestorzy podejmowali decyzje w pośpiechu, bez dokładniejszej analizy sytuacji. Ostrzegają przed „utratą okazji” lub informują, że to „ostatnia szansa”, co zmusza ludzi do podejmowania decyzji pod presją.
• Brak odpowiednich licencji czy rejestracji w organie regulacyjnym. Warto upewnić się, czy dana firma lub inwestycja jest zarejestrowana i regulowana przez odpowiednie organy nadzoru finansowego. Wybrana przez nas platforma inwestycyjna powinna być sprawdzona przez nas samych, a także przez innych użytkowników. Istotne jest również posiadanie licencji pozwalającej na świadczenie usług związanych z kryptowalutami (takiej, jaką posiada Zonda). Firma powinna być regulowana przez zewnętrzne podmioty jak np. jednostka analityki finansowej. Sprawdź także, czy licencje prezentowane przez firmy inwestycyjne są prawdziwe.

 

Raport o cyberprzestępczości autorstwa FBI

Jak informuje FBI w swoim „Internet Crime Report”, w 2022 roku najczęstszym typem oszustwa zgłaszanym do IC3 (centrum składania skarg dotyczących przestępstw internetowych) były oszustwa inwestycyjne, zarówno pod względem liczby przypadków, jak i wartości strat. Skargi związane z nimi znacząco wzrosły o 127% w stosunku do roku 2021. Znaczącą część tych zażaleń stanowiły oszustwa inwestycyjne związane z kryptowalutami, których wartość wzrosła o 183%, z 907 mln USD w 2021 r. do 2,57 mld USD w 2022 r.

Według raportu FBI, oszustwa związane z inwestycjami kryptowalutowymi w szczególności dotknęły osoby w wieku 30-49 lat. Przykładowymi odmianami takich oszustw, które zgłaszano w 2022 roku, są:

• Liquidity mining: ofiary są namawiane, aby połączyć swój portfel kryptowalutowy z oszukańczą aplikacją do liquidity miningu. Oszuści następnie „czyszczą” salda ofiar bez ich zgody.
• Zhakowane konta w mediach społecznościowych: oszuści używali przejętych kont w mediach społecznościowych do namawiania znajomych takiego użytkownika do oszukańczych inwestycji przy użyciu kryptowalut.
• Podszywanie się pod celebrytów: ofiara otrzymuje możliwość inwestowania od oszusta podszywającego się pod znaną osobę.
• Zatrudnienie: ofiary ubiegają się o pracę w rzekomej firmie inwestycyjnej lub związanej z inwestowaniem. Zamiast zatrudnienia, ofiarom oferuje się „porady inwestycyjne”.

Chociaż oszustwa pozostają największą formą przestępczości opartej na kryptowalutach, przychody z tej dziedziny znacznie spadły z 10,9 mld USD w roku poprzednim do 5,9 mld USD w 2022 r.

Mimo tego, że w 2022 r. przychody z tej kategorii zmalały, zaobserwowano kilka bardzo „udanych” oszustw. Największym z nich było Hyperverse, które przyniosło niemal 1,3 miliarda dolarów przychodu. Wszystkie dziesięć największych oszustw z wykorzystaniem kryptowalut w 2022 roku to oszustwa inwestycyjne:

 

W 2022 roku oszustwa inwestycyjne były głównym źródłem dochodu cyberprzestępców wykorzystujących kryptowaluty.

 

Jak nie dać się oszukać?

Aby ustrzec się przed oszustwami związanymi z inwestycjami w kryptowaluty, należy zachować czujność i uważnie obserwować wszelkie potencjalne sygnały, które mogą wskazywać na to, że coś jest nie tak.

• Nie daj się zwieść obietnicom szybkiego wzbogacenia się. Pamiętaj, że wszystkie inwestycje wiążą się z jakimś ryzykiem. Jeśli oferta wygląda zbyt dobrze, aby mogła być prawdziwa, to najpewniej tak właśnie jest.
• Korzystaj z wiarygodnych platform i giełd kryptowalutowych. Zanim gdziekolwiek zainwestujesz swoje środki, dokładnie sprawdź daną platformę/giełdę i wybieraj tylko takie, które zapewniają bezpieczne środowisko inwestycyjne. Zorientuj się, czy posiadają odpowiednie licencje i czy są regulowane, jak długo istnieją na rynku oraz jakie opinie mają wśród innych inwestorów.
• Unikaj ofert, które naciskają na podjęcie szybkich decyzji inwestycyjnych. Oszuści bardzo często nalegają, aby inwestycja została dokonana jak najszybciej po to, by nie dać czasu na dokładne przeanalizowanie oferty i wycofanie się z niej.
• Staraj się pogłębiać wiedzę w zakresie oszustw inwestycyjnych i sposobów, jak im zapobiegać. Oszuści stale posługują się nowymi metodami i technikami, ich sposób działania może być różny w zależności od konkretnego przypadku. Organy państwowe, jak również instytucje finansowe i giełdy kryptowalutowe jak zondacrypto, regularnie publikują różnego rodzaju ostrzeżenia związane z trendami w oszustwach inwestycyjnych. Staraj się śledzić te komunikaty, aby być na bieżąco i nie dać się zaskoczyć.

Należy pamiętać, że problem oszustw inwestycyjnych dotyka całego sektora finansowego, a nie tylko branży kryptowalut. Aby skutecznie przeciwdziałać temu zjawisku, niezbędna jest szeroko pojęta współpraca między różnymi podmiotami – zarówno z sektora publicznego, jak i prywatnego. Współpraca ta pozwoli na uzyskanie maksymalnej synergii i skuteczności w przeciwdziałaniu oszustwom inwestycyjnym.

W zondacrypto wierzymy, że edukacja użytkowników jest podstawowym elementem przeciwdziałania oszustwom inwestycyjnym. To właśnie dlatego przygotowujemy w Akademii zondacrypto lekcje takie jak ta. 

Pamiętaj, aby zachować szczególną ostrożność przed podjęciem jakichkolwiek decyzji inwestycyjnych.