Zacieśnianie regulacji i EU MICA – zagrożenie czy szansa?
W tym artykule omówimy nadchodzący projekt ustawy Markets in Crypto Assets (MiCA) zaproponowany przez Parlament UE. Ma on na celu wyjaśnienie definicji prawnych dotyczących aktywów kryptowalutowych i stworzenie wytycznych dla przedsiębiorstw UE, które chcą handlować na rynku kryptowalut.

Czym jest MiCA?
ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie rynków aktywów kryptowalutowych oraz zmieniające dyrektywę (UE) 2019/1937.
Jest to część szerszego pakietu dotyczącego finansów cyfrowych, który m.in. obejmuje też ustawę o cyfrowej odporności operacyjnej (DORA) oraz rozporządzenie w sprawie DLT Pilot Regime.
MiCA ma wejść w życie w 2024 roku.
Główna idea MiCA
Idea stworzenia wspólnych regulacji dla całej Unii Europejskiej ma na celu rozwój kryptowalut i szersze wykorzystanie DLT poprzez wprowadzenie bezpiecznych i proporcjonalnych ram wspierających innowacje i uczciwą konkurencję.
Rozbieżne ramy, przepisy i interpretacje dotyczące zarówno kryptowalut, jak i usług kryptowalutowych w całej Unii utrudniają usługodawcom skalowanie działalności na poziomie UE.
W praktyce oznacza to, że są oni zmuszani do zapoznania się z przepisami wielu państw członkowskich, uzyskania lokalnych zezwoleń lub rejestracji oraz przestrzegania często odmiennych przepisów, niekiedy zmieniając swój model biznesowy.
Dedykowane i zdrowe ramy powinny wspierać innowacje i uczciwą konkurencję, zapewniając jednocześnie wysoki poziom ochrony konsumentów oraz integralności rynku na rynkach kryptowalut.
MiCA – główne cele
- Pewność prawna – zapewnienie rynkowi ram prawnych, które jasno odnoszą się do wszystkich kryptowalut, które nie są objęte istniejącymi przepisami dotyczącymi usług finansowych.
- Wspieranie innowacji – wsparcie rozwoju rynku i adopcji DLT poprzez stworzenie ram prawnych stymulujących innowacje i uczciwą konkurencję.
- Odpowiedni poziom ochrony konsumentów i inwestorów oraz integralności rynku.
- Zapewnienie stabilności finansowej – stworzenie zabezpieczeń przeciwdziałających potencjalnym zagrożeniom dla stabilności finansowej i polityki pieniężnej.
MiCA – definicje w świecie kryptowalut
Rozporządzenie wprowadza szereg definicji, które pozwalają uporządkować świat kryptowalut. Zawiera m.in. definicje:
- Distributed ledger technology lub DLT – rodzaj technologii umożliwiający rozproszony zapis zaszyfrowanych danych.
- Kryptowaluta – cyfrowa reprezentacja wartości lub praw, która może być przenoszona i przechowywana elektronicznie, z wykorzystaniem technologii distributed ledger lub podobnej.
- Token odwołujący się do aktywów – rodzaj kryptowaluty, który z zasady ma utrzymywać stabilną wartość. Może robić to poprzez powiązanie z walutami fiducjarnymi, stanowiącymi prawne środki płatnicze, jednym lub kilkoma towarami, lub kryptowalutami, czy też kombinacji takich aktywów.
- Token pieniądza elektronicznego – rodzaj aktywów kryptograficznych, których głównym celem jest wykorzystanie jako środka wymiany i utrzymanie stabilnej wartości poprzez odniesienie do wartości waluty fiat, będącej prawnym środkiem płatniczym.
- Utility token lub Token użytkowy – rodzaj kryptowaluty, której zadaniem jest zapewnienie cyfrowego dostępu do dobra lub usługi, dostępnej na DLT, i jest akceptowana tylko przez emitenta tego tokena.
Kolejną ważną definicją w MiCA jest definicja dostawcy usług kryptowalutowych.
Dostawca usług kryptowalutowych – każda osoba, której działalność polega na profesjonalnym świadczeniu jednej lub więcej usług kryptowalutowych na rzecz osób trzecich.
Usługa kryptowalutowa oznacza dowolną z wymienionych poniżej usług i działań związanych z jakąkolwiek kryptowalutą:
- Przechowywanie i administrowanie aktywami kryptograficznymi w imieniu osób trzecich;
- Prowadzenie platformy handlowej dla kryptowalut;
- Wymiana kryptowalut na walutę fiat będącą prawnym środkiem płatniczym;
- Wymiana kryptowalut na inne kryptowaluty;
- Wykonywanie zleceń na kryptowaluty w imieniu osób trzecich;
- Składanie zamówień na kryptowaluty;
- Przyjmowanie i przekazywanie zleceń na kryptowaluty w imieniu osób trzecich;
- Świadczenie usług doradczych w zakresie kryptowalut.
Co oznacza MiCA dla przedsiębiorstw z UE?
MiCA będzie nakładać na wszystkich uczestników rynku wiele obowiązków formalno-prawnych, które powinny wykrywać potencjalne problemy i zapobiegać zagrożeniom.
Wszystko to powinno uchronić klientów przed sytuacjami takimi jak upadek ekosystemu Terra/Luna czy giełdy FTX.
Wniosek, który osoby prawne zamierzające świadczyć usługi w zakresie kryptowalut powinny złożyć do właściwego organu, powinien zawierać m.in.:
- Nazwę, w tym nazwę prawną i każdą inną handlową, która będzie używana, identyfikator osoby prawnej wnioskującego dostawcy usług w tym zakresie, stronę internetową oraz adres fizyczny interesanta.
- Program działalności określający rodzaje usług, które zamierza świadczyć wnioskujący w zakresie kryptowalut, w tym miejsce i sposób wprowadzania ich.
- W przypadku wszystkich osób fizycznych wchodzących w skład organu zarządzającego wnioskodawcy tych, które bezpośrednio lub pośrednio posiadają co najmniej 20% kapitału zakładowego, lub praw głosu – zaświadczenie o niekaralności w obszarach prawa handlowego, upadłościowego, usług finansowych, przeciwdziałania praniu pieniędzy, przepisów zwalczania terroryzmu oraz obowiązków związanych z odpowiedzialnością zawodową.
- Opracowanie mechanizmu wewnętrznego audytu wnioskodawcy, procedury oceny ryzyka i planu ciągłości działania.
- Opisy, zarówno w języku technicznym, jak i nietechnicznym, systemów informatycznych i rozwiązań w zakresie bezpieczeństwa stosowanych przez interesanta.
Ponadto:
Usługi kryptowalutowe mogą być świadczone wyłącznie przez osoby prawne, które mają siedzibę w państwie członkowskim Unii i uzyskały zezwolenie na ten rodzaj działalności.
Przykład dokumentów wymaganych do uzyskania licencji oraz warunków, jakie musi spełnić firma, jasno obrazuje, jak dokładnie Unia Europejska chce chronić klientów przed nieuczciwymi firmami.
Z drugiej strony dostosowanie się do wszystkich kwestii formalnych będzie wyzwaniem dla niejednej firmy z branży.
Jakie są zagrożenia związane z wdrożeniem MiCA?
- Przeniesienie wymogów i regulacji ze świata tradycyjnych finansów do świata krypto bez uwzględnienia specyfiki tego rynku może spowolnić rozwój firm.
- Problem ze zrozumieniem zasad funkcjonowania rynków kryptowalut przez regulatorów ze względu na brak odpowiedniego przeszkolenia i odpowiedniej liczby specjalistów w tej dziedzinie.
Jakie potencjalne korzyści oferuje MiCA?
- Uregulowanie rynku kryptowalut stworzy możliwość współpracy pomiędzy dostawcami usług kryptowalutowych i tradycyjnymi firmami finansowymi.
- Wprowadzenie wspólnych dla całego rynku definicji opisujących rynek kryptowalut ułatwi zrozumienie osobom, które wcześniej nie miały z nim styczności. Będzie to krok w kierunku przyjęcia technologii DLT i kryptowalut przez inne sektory gospodarki.
- Wspólne ramy prawne, wspierające innowacyjność i uczciwą konkurencję, powinny wyeliminować z rynku podmioty działające nieuczciwie lub nielegalnie.
Mimo że MiCA odnosi się do wielu elementów, nie obejmuje niektórych sektorów rynków kryptowalut, które są bardzo popularne, takich jak:
- CBDC,
- NFT,
- DeFi.